Je leest in de krant dat iemand verderop in de straat is overleden. Je kende hem wel, maar niet zo goed dat je een rouwkaart zult krijgen of naar de begrafenis wilt gaan. Maar toch voel je behoefte je steun te betuigen. Dan kun je misschien condoleren. Maar hoe doe je dat?
Je hebt de keus tussen schriftelijk condoleren – een kaart sturen – of persoonlijk een bezoekje te brengen. Bij het laatste heb je dan weer de keus om naar een condoleance te gaan of een bezoekje aan huis te brengen. Vaak wordt in de advertentie of rouwkaart wel aangegeven wat op prijs gesteld wordt, dat geeft enig houvast.
Een kaartje sturen is natuurlijk altijd goed, en zal zeker op prijs worden gesteld. Persoonlijk vind ik het dan wel van belang dat je enkele opbeurende woorden bedenkt of een herinnering aan de overledene aanhaalt in plaats van alleen je naam onder de woorden ‘met oprechte deelneming’ te zetten, maar daar ben je natuurlijk vrij in.
Om iemand persoonlijk te gaan condoleren is vaak best een moeilijke stap. Want wat zeg je dan, en hoe gedraag je je? Gecondoleerd is best een lastig woord. Je zal niet de eerste zijn die door de spanning ‘gefeliciteerd’ gaat zeggen. Want dat zit zó ingebakken bij het handengeven! Een alternatief, die ik zelf eigenlijk altijd gebruik, is ‘Mijn medeleven met het verlies van…’. Maar een simpele handdruk met oogcontact kan soms ook genoeg zijn. Sommigen zijn er een kei in om dingen te zeggen. Sterker nog, ze blijven maar praten! En dat terwijl de rij achter hen groeit en het ongemak met de seconde toeneemt naarmate je verplicht bent voor iemand te blijven staan die je de hand al geschud hebt en wacht… en wacht… Bedenk dat het knap ongepast is om de boel zo op te houden, het is al moeilijk genoeg voor de nabestaanden.
En hou het onder de koffie of borrel graag een beetje beschaafd en verplaats je in degene die verdriet heeft: hoe zou jij het vinden als verderop een groepje luidruchtig en gezellig zit te zijn, terwijl jij zo’n beetje de wanhoop nabij bent van verdriet. Als het zo gezellig is om de ander weer te zien, neem dan de moeite om diegene later eens op te zoeken en bij te praten, maar niet tijdens een condoleance. Want condoleren houdt in dat je de nabestaanden je medeleven met het verlies van hun dierbare betoont. En niet dat je daar bent voor je eigen vermaak.
Tenslotte nog een laatste tip. Ga er niet van uit dat er voor je natje en droogje wordt gezorgd. De nabestaanden zijn daartoe absoluut niet verplicht. En ook al wordt het leven van de overledene steeds vaak gevierd met een hapje en drankje, het is nog steeds geen feestje.
Fijne feestdagen!