Rouwen is bedroefd zijn om een verlies, zoals een overlijden, een scheiding, verlies van werk of gezondheid. Ik wil het hier hebben over rouwen om iemands dood. Hoe dat voelt is afhankelijk van de relatie die je met de overledene had, onder welke omstandigheden deze is overleden en hoe lang het geleden is. Rouwen is moeilijk. Rouwen is zwaar. Rouwen is gek gezegd ´hard werken´. Veel mensen zijn heel erg moe na het verliezen van een dierbare aan de dood. Ik denk dat rouwen tegelijkertijd ook een opdracht is: hard werken om het verlies in jouw leven te ´vlechten´. Je moet leren te leven met het gat dat de dood van deze persoon in jouw leven geslagen heeft. En hoe lang dat kan duren…? Ik denk dat het voor velen een proces is, dat nooit klaar is. Want het gat dat het overlijden van deze persoon veroorzaakt heeft, zal nooit opgevuld worden door iets of iemand anders.
Ik denk overigens ook dat je het verlies ´geen plek geeft´ maar er uiteindelijk in slaagt om er mee om te gaan tijdens de rest van je leven. Het omgaan met het verlies lijkt eigenlijk meer een heen en weer slingeren tussen ´herinnering´ en ´herstel´. Enerzijds wil je de overleden persoon vasthouden; je klampt je vast aan de herinnering en blijft in gedachten met hem of haar in gesprek. Maar anderzijds pas je je ongemerkt toch steeds meer aan het leven zonder de overleden persoon aan en ben je bezig met herstel. En de één blijft langer bezig met ´herinnering´ voordat het in balans komt met ´herstel´ dan de ander. Maar het zal altijd naast elkaar bestaan en niet in de plaats komen van elkaar. Het kan en mag er allebei zijn. Het zál er allebei zijn.
Want het gemis zal nooit helemaal weg gaan. Iedereen blijft momenten houden van zichzelf verliezen in ´herinnering´. Denk maar aan het intense gemis dat je ineens weer kunt voelen als je trouwt en je vader er niet is om je weg te geven. Of de pijn die je voelt als je voor het eerst je kindje in je armen houdt en je moeder is er niet bij. Hoe lang dat ook geleden is, dat gemis komt weer keihard binnen. Niemand kan dat gat opvullen.
Gelukkig komt er uiteindelijk een vorm van acceptatie. En gelukkig slaag je er ook weer in om je leven te leven zonder die persoon. Het is fijn dat je na verloop van tijd naast je verdriet bijvoorbeeld weer blij kunt zijn of zelfs weer verliefd kunt worden.
Ik hoor vaak iemand zeggen ´het eerste jaar is het ergste´. Onzin! Want ik heb inmiddels gemerkt dat dit voor de meesten absoluut niet zo is. Het is zelfs erg kwetsend voor degenen die er langer de tijd voor nodig hebben. Er staat geen tijd voor rouwen.
Ik wil jouw dood geen plekje geven
Ik wil dat je in mijn gedachten blijft bestaan
Want dan betekent dat, al is het maar voor even
Dat ´samen´ gewoon verder zal gaan!
Verzonken in gedachten,
getroost door een ´ontmoeting´ met jou
hoop ik dat mijn dagen en nachten
weer draaglijk worden, en alsjeblieft wat minder grauw
Een nieuw jaar… ik hoop van harte dat 2018 voor u een mooi jaar wordt, waarin geluk en gezondheid overheerst, maar áls het er is, er ook rouw mag zijn.